Wat zijn geurfamilies in parfumerie ?

• Geplaatst op 27 Juli 2020
• Door Kurt
• Geplaatst in De wereld van parfum
• 0

Het vinden van een parfum dat bij je past is niet eenvoudig. Om het bos door de bomen te zien worden parfums daarom vaak ingedeeld in verschillende geurfamilies. Dit artikel maakt je alvast een beetje wegwijs in de wereld van parfums.

Over noten en akkoorden

Parfums worden meestal omschreven met noten. Dat zijn de verschillende geuren die je in het parfum kan waarnemen. Die geuren kunnen afkomstig zijn van bepaalde grondstoffen (zoals bijvoorbeeld cederolie, of jasmijnolie) of ontstaan door bepaalde akkoorden, combinaties van verschillende grondstoffen of geurmoleculen.

De vermelding van een bepaalde noot in een parfum betekent niet noodzakelijk dat dat product ook daadwerkelijk in het parfum zit. Je kan het vergelijken met wijn. Als van een wijn wordt gezegd dat hij ruikt naar cacao, rode bes, citrus of perzik, betekent dat uiteraard niet dat die elementen effectief in de wijn aanwezig zijn. Het zijn de verschillende moleculen in de wijn die deze geuren oproepen.

De kans dat je alle verschillende noten die vermeld worden bij een parfum afzonderlijk zal ruiken is behoorlijk klein. Veel hangt af van hoe ontwikkeld je reukorgaan is, en hoeveel je je neus traint in het herkennen van bepaalde geuren. Een bepaalde geur moet ook in voldoende mate aanwezig zijn om ze te kunnen herkennen. Vaak zijn er maar een aantal noten die je duidelijker zal ruiken, en die het karakter van een parfum bepalen.

Omdat geurmoleculen niet hetzelfde gewicht hebben, komen ze ook niet allemaal op hetzelfde moment vrij. De lichtste moleculen vervliegen het snelst. Dit zijn de eerste noten die je ruikt, en die worden de topnoten genoemd. Na zo’n 20 minuten komen de iets zwaardere moleculen vrij, en die vormen de kern van het parfum. Zij worden de hartnoten genoemd. De zwaarste moleculen zal je pas waarnemen na een uur. Dat zijn de basisnoten.

Op zich is dat allemaal niet zo belangrijk. Wat telt is of je een geur lekker vindt of niet natuurlijk. Maar het kan wel handig zijn om te weten welk soort noten je lekkerst vindt om een nieuw parfum te kiezen.

Het geurwiel

Er zijn gigantisch veel verschillende noten, en er komen er steeds nieuwe bij. Een geur kiezen op basis van de vermelde noten kan dus behoorlijk complex zijn. Om dat wat eenvoudiger en overzichtelijker te maken creëerde parfum expert Michael Edwards het geurwiel, waarbij parfums gegroepeerd worden in verschillende geurfamilies. Hij onderscheidt 4 grote families: bloemig, oriëntaals, houtachtig, en fris. Deze zijn dan nog verder onderverdeeld in subcategorieën. In totaal bestaat het wiel momenteel uit 14 categorieën. Ook dat is best nog veel, en omdat een parfum een compositie is met verschillende noten, kan het (zeker voor moderne parfums) behoorlijk lastig zijn om het in te delen in een van die categorieën. Soms zijn experts het er zelf niet over eens waar een parfum precies thuishoort. Kortom, het is een hulpmiddel, maar ook niet zaligmakend.

Hieronder vind je een korte omschrijving van de verschillende families die Michael Edwards onderscheidt:

Bloemig

Bloemig: Parfums die ruiken naar vers geplukte bloemen, zoals roos, jasmijn of lelie.

Zacht bloemig: Bloemengeuren die zacht en poederachtig zijn. Naast bloemen bevatten ze vaak aldehydes, iris (niet de bloem, maar de wortel), musk of vanille.

Bloemig amber: Parfums die zoet kruidige elementen bevatten (zoals amber en wierook), in combinatie met bedwelmende bloemen zoals oranjebloesem, gardenia of tuberoos.

Amber

Zachte amber: zachte, warme parfums met verwarmende kruiden, wierook of ook anjer.

Amber: zwaardere geuren, die opgebouwd zijn rond zoete, warme noten zoals vanille, kaneel, musk, tokaboon of cardemon. Ook parfums met scherpere kruiden, zoals peper, muskaatnoot, kruidnagel of komijn kan je tot deze categorie rekenen.

Houtachtige amber: Kruidige geuren in combinatie met meer aardse, houtachtige noten zoals patchouli en sandelhout.

Houtachtig

Houtachtig: Parfums die veel aromatische noten bevatten, zoals cederhout, sandelhout of vetiver.

Mossig hout: Deze geuren hebben een ‘vochtiger’ karakter. Zijn zijn aardser, en zoeter dan de andere houtachtige geuren. Ze bevatten vaak eikenmos en amber. Ze worden ook 'Chypre' genoemd. De categorie Chypre komt van de Franse naam voor het eiland Cyprus. Deze categorie is ontstaan in 1917, toen het huis Coty het revolutionaire parfum 'Le Chypre de Coty' lanceerde. Een klassieke Chypre werd gebouwd rond verse bergamot, cistus labdanum, bloemen, eikenmos en patchoeli, maar ondertussen zijn er talloze, modernere variaties ontstaan.

Droog hout/leer: droge, rokerige geuren, die vaak de geur van leer of tabak oproepen.

Fris

Aromatisch: Aromatische (of Fougère) parfums zijn een wat aparte categorie. Fougère is het frans woord voor varen, maar deze parfums ruiken niet naar varen. Het zijn frisse parfums die ruiken naar mos of een vochtig bos. Een klassiek Fougère parfum bevat lavendel, hout, eikenmos en coumarine. De naam komt van het parfum Fougère Royale, dat in 1882 werd uitgebracht door het huis Houbigant en leidde tot een hele nieuwe reeks parfums in deze stijl. Daarnaast kan je ook parfums met verse, groene kruiden zoals rozemarijn of basilicum tot de categorie ‘aromatisch’ rekenen.

Citrusachtig: Frisse parfums met citroen, bergamot, mandarijn, pompelmoes of sinaasappel in de hoofdrol.

Aquatisch/Water: De geur van de zee of van regen. Ze bevatten vaak noten van zout, algen of zeewier.

Groen: Parfums die doen denken aan vers gemaaid gras, groene bladeren die je tussen je vingers wrijft, verse groene theeblaadjes, cannabis, enz…

Fruitig: Op de rand tussen bloemig en fris. Dit zijn parfums die vooral zoet, bijna eetbaar ruiken, met de geur van fruit zoals ananas, perzik, appel of rode bessen, maar evengoed noten (zoals amandel), rabarber of komkommer.

Andere indelingen

Michael Edwards' geurwiel misschien wel de meest gangbare classificatie, maar zeker niet de enige. Op diverse websites zijn andere classificaties te vinden.

Zo classificeert L'Osmothèque, een toonaangevend internationaal onderzoeksinstituut gevestigd in Versailles, dat het grootste geurenarchief ter wereld heeft, de parfums in 7 categorieën: hespéridée (citrusvruchten), floraal, fougère, chypre, houtachtig, amber (in plaats van het betwiste woord 'orientaals') en leder. 

Geen enkele classificatie is allesomvattend. Ze worden regelmatig herzien en geüpdatet. Zo ontstond in 1992, toen Thierry Mugler de parfum Angel lanceerde, een nieuwe categorie die 'Gourmand' heet. Dit zijn zwoele parfums met geuren zoals karamel, chocolade, suikerspin, kokosnoot en koekjes.

Je hebt misschien ook wel eens mensen horen praten over 'Animale' parfums. Deze geuren bevatten niet noodzakelijkerwijs dierlijke elementen (gelukkig zijn de meeste ervan verboden en vervangen door synthetische alternatieven) maar ze ruiken wel dierlijk, vleselijk of zelfs zweterig. Ze zijn sexy en verleidelijk, met een 'vuile' kant.

Houdt het daarbij op?

De wereld van de parfumerie staat niet stil. Parfumeurs zoeken steeds naar nieuwe geuren en proberen grenzen af te tasten en te verleggen. Zo ontstaan weer nieuwe geuren die niet direct passen in het geurwiel. Of wat dacht je van de geur van beton, metaal, asfalt, inkt, ijs of papier?

Net zoals je een film, boek of ander kunstwerk niet altijd in een bepaald hokje kan plaatsen (wat dacht je van een western met aliens, een komische triller, of een schilderij met beton?) is dat dus ook met parfum zo. Dat maakt het misschien niet gemakkelijker, maar wel interessant.

Hoe pakken wij het aan? 

In onze winkel staan de parfums niet per merk, maar per geurfamilie. We volgen daarbij grotendeels de indeling van het geurenwiel. We hebben gekozen voor een indeling waarvan we hopen dat de meeste mensen zich er iets concreets kunnen bij voorstellen, ook als je minder vertrouwd bent met het jargon van de parfumerie wereld.

Je kan er natuurlijk over discussiëren, en we gaan graag het gesprek aan, want sommige geuren kan je nu eenmaal in verschillende categorieën plaatsen. In onze webshop zal je daarom sommige parfums in meerdere categorieën terugvinden.

Was het allemaal zo simpel en eenduidig, dan zou het ook maar saai zijn nietwaar?